De wedstrijd tegen Max Euwe vond plaats in de technisch hogeschool van
Enschede. Vlakbij het centrum en het station en gelegen aan een drukke weg. Na
een uitputtende autoreis waren we gearriveerd. Voor de gastheren stond er nog
heel wat op het spel. Als Fischer Z de uitwedstrijd tegen het hooggeplaatste
Wageningen verloor, zou winst op ons de degradatie afwentelen. Misschien dat er
daarom sprake was van een oorlogsstemming, want we kregen geen drankje
aangeboden en in de school konden wij niets bestellen. In de wandelgangen werd
er nogal gemopperd. We spraken af dat nu zeker de sportieve plicht vervuld moest
worden. Volgend jaar liever het correcte Fischer Z uit Amsterdam dan dit
vervelende kluppie, zo luidde de algemene opinie. Er werd geconcentreerd
geschaakt en onze twee invallers, Jan en Dirk Willem, lieten zich van hun beste
kant zien alhoewel ik mij wel enigszins zorgen maakte over hun tijdindeling.
Rond kwart voor drie geloof ik drong een vreemd geluid de zaal binnen, een
staccatoachtig geklap. Omdat aanvankelijk de tegenstanders niet reageerden
maakte ik mij geen zorgen. Blijkbaar was dit een bekend omgevingsgeluit. Verder
reageerde Cor naast mij ook niet. De natuurkundeleraar wist blijkbaar wat dit
voor een verschijnsel was. Soms werd het geluid weer zachter, dan werd het
heviger, leek het op korte afstand. Tegenstanders stonden op en gingen voor het
raam staan waar ik speelde. Uit grimassen kon ik afleiden dat zij het ook niet
begrepen. Rond drie uur een sirene. Ik keek naar buiten en zag een brandweerauto
in volle vaart richting centrum rijden. In de partij zat ik me net af te vragen
of ik het grote voordeel enigszins had weggegeven toen we werden opgeschrikt
door een hevige klap. Het was tegen half vier en de stand was nog immer nul nul.
We keken elkaar even aan en probeerden ons weer te concentreren. Er ging
ongeveer een halve minuut voorbij en toen weerklonk de oerknal die pijn deed.
Enkele dagen had ik last van lichte oorpijn. Het gebouw schudde heen en weer en
wat mij vreemd genoeg direct verbaasde was dat de ruiten dan wel heen en weer
stuitten maar niet braken. Hevig geschrokken stonden we op en renden de zaal uit.
Daar ontmoetten we de schakers die in de naast ons gelegen zaal speelden. "Wat
is er in godsnaam aan de hand" klonk het paniekerig.. De explosie duurde
volgens mij wel een minuut en ik denk dat we allemaal even vreesden dat het
gebouw wel een zou kunnen instorten. Eng is dat je totaal niet weet wat er nou
precies aan de hand is. De tegenstander van Hans, Mulic, vatte als eerste moed
en wilde ons naar de kelder dirigeren. "Ik heb hier verstand van, volg mij!!"
Sommigen lachten, hij komt uit Bosnie en was wel wat gewend. De kille sfeer was
in een keer verdwenen en tussen alle spelers was er uit het niets een sterke
band ontstaan. Gezamenlijk verlieten wij het gebouw, hoewel de wedstrijdleider
nog even voorstelde om de partijen te hervatten. Buiten zagen we de
angstaanjagende paddestoel. Remco, Erik en ik liepen naar het nabijgelegen
kruispunt en we zagen dus hoe het verkeer gewoon voortging. Maar heel langzaam
nam de chaos toe en vanuit het rampgebied passeerden ons personenauto's met
gillende banden. We zagen doodsbange kinderen, mensen met bloed uit de oren,
gehavende gezichten, heel triest. Na pakweg drie kwartier liepen we terug naar
de speelzaal. De anderen waren intussen ook gearriveerd en de wedstrijdleider
vroeg ons weer achter de borden plaats te nemen. Hij had voor het verlaten van
de zaal nog snel de klokken stil gezet, als een kapitein op een zinkend schip de
reddingsboei als laatste gepakt. Maar er kwamen protesten, sommige spelers
hadden geen zin meer om te spelen. Op de gang volgde er topberaad tussen de
arbiter,Hans en de teamleider van Euwe. Hans stond er wat verloren bij op het
moment dat we een Napoleon nodig hadden. Met Cor vreesde ik bij voorbaat de
slechtste uitkomst. Volgende week weer op en neer naar Enschede, totaal vier uur
met de auto. " Mag ik even inbreken?" vroeg ik . Mijn voorstel was
niet verder te spelen. De hele wedstrijd moest als niet gespeeld worden
beschouwd. "Als Fischer Z wint of verliest maken we er een reglementair
gelijkspel van, bij verlies spelen we volgende week ergens tussen Zaandam en
Enschede een nieuwe wedstrijd". Einde overleg, hier was iedereen het mee
eens. De andere wedstrijd liep anders af. Hier verlieten de gasten de zaal en
kwamen niet meer terug, hetgeen met een 8-0 nederlaag werd bestraft. En elders
in de stad werd een wedstrijd van Esgoo 2 gewoon voortgezet, terwijl de
ambulances af en aan begonnen te rijden. Volstrekt wereldvreemd denk je dan.
Maar dat was de traditionele Chinees na afloop misschien ook wel.

Later in de avond belde Hans. Fischer Z had met 6 ½ - 1 ½ gewonnen en Euwe
was gedegradeerd. De teamleider van Euwe miste een familielid en de
wedstrijdleider van de KNSB, Schurink, had gebeld en gezegd dat hij toch wel de
reglementen wilde volgen en dat kon betekenen dat de wedstrijd ondanks alles
toch nog gespeeld zou moeten worden. De volgende dag zag ik op de KNSB side op
Internet dat de wedstrijd als 4-4 in de boeken was gekomen, terwijl de pagina
ook melding maakte over een gestaakte wedstrijd in Enschede. 0-0 had de situatie
beter weergegeven: alle partijen waren na de fatale klap gestorven in het
harnas. Helaas zullen de deelnemers het nietszeggende gelijkspel toch nooit meer
uit hun schaakgeheugen kunnen wissen.